「蒙古文字」:各本之異

[底本][底本]
刪去的內容 新增的內容
AlleborgoBot
P-bot
僕: Image名字空間轉移作File
第一行:
[[ImageFile: Wikiclassicalmongol.jpg|thumb|100px|]]
'''蒙古文字''',亦稱'''畏兀兒蒙古字'''、'''畏兀字'''、'''畏吾字''',[[表音文字]]也。衍自[[回鶻字]],以書[[蒙古語]]。自左而右縱書。或每[[單字]]一[[單位]],或一單字連其[[後置詞]]爲一單位。泰半[[音位]]須分'''字首'''、'''字中'''、'''字尾'''--首尾音位各書作字首型、字尾型,餘作字中型。字中型各有一縱線以結其字。[[元音]]有單獨型,[[輔音]]則無。
 
第一八行:
 
== 筆劃 ==
一[[ImageFile: Mongol_e_head.jpg]] 謂之一'''字冠'''(titim)。凡元音起首之字必帶此型。實則部分輔音字首型亦約略可見此型也。
 
一 [[ImageFile: Mongol_a_middle_2.jpg]] 謂之一'''牙''',又稱'''短牙''','''字牙'''(ačuγ)。此短牙置於輔音後則表記 a 音或 e 音,置於元音後則表記 –n 音(「恩」之收聲也)。然積二短牙則表記 k 音。
 
一[[ImageFile: Mongol_i_middle1.jpg]] 謂之一'''長牙'''。
 
一[[ImageFile: Mongol_o_middle.jpg]]謂之一'''字腹'''。
 
== 標點 ==
第六三行:
!
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_a_head2.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_a_middle_2.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_a_tail_1.jpg]][[ImageFile: Mongol_a_tail_2.jpg]]
|
| 阿(1-7-3)<ref>此處數字排列,依內蒙古人民出版社額爾登泰、烏雲達賚校勘本《蒙古秘史》爲準,標註爲(節數 – 該節內單字排行 – 該單字內漢字排行(含正文小字,不含旁字)),以下皆準此例。</ref>
第七二行:
|
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_e_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_a_middle_2.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_a_tail_1.jpg]][[ImageFile: Mongol_a_tail_2.jpg]]
|
| 額(1-4-2)
第八一行:
| 字中、字尾大抵與 a 字同。須依字首判定。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_i_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_i_middle1.jpg]]<ref>接於輔音後,其拉丁字母轉寫爲 i 。</ref>[[ImageFile: Mongol_i_middle2.jpg]]<ref>接於元音後,其拉丁字母轉寫爲 yi。然有特例。如「八」字(或部族[[乃蠻]],蒙旗[[乃蠻|奈曼]])採前者不採後者。唯特例甚罕見。</ref>
| [[ImageFile: Mongol_i_tail2.jpg]]
|
| 亦(8-3-1)
第九〇行:
| 此音於口語中或遭他音節之元音同化。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_o_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_o_middle.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_o_tail.jpg]]
|
| 斡(1-20-1)、兀(1-11-3)
第九九行:
| 實際音值須視情況判定。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_oe_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_o_middle.jpg]][[ImageFile: Mongol_oe_middle.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_o_tail.jpg]][[ImageFile: Mongol_oe_tail.jpg]]
|
| 斡(6-18-1)、兀(5-6-2)<ref>與上一組之差別須視單字內其他元音而定。</ref>
第一〇八行:
| 實際音值須視情況判定。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_n_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_n_middle.jpg]]<ref>此爲字中音節首時之字型,音「訥」(n-)等。</ref>[[ImageFile: Mongol_a_middle_2.jpg]]<ref>此爲字中音節尾時之字型,音「恩」(-n)等。</ref>
| [[ImageFile: Mongol_a_tail_1.jpg]]
|
| 訥(1-2-3)(居音節首)、安(11-27-5)(居音節尾)
第一一八行:
|- class="nounderlines"
|
| [[ImageFile: Mongol_mng_middle.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_ngt_tail.jpg]]
|
| 昂(78-59-1)(居音節尾)
第一二六行:
| 此字於固有語唯居音節尾,故僅具字中型與字尾型。居字首者蓋用以轉寫藏 {{Unihan|0F44}} 、梵 ङ 音。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_b_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_mbm_middle.jpg‎]]
| [[ImageFile: Mongol_b_tail.jpg]]
|
| 巴(1-27-1)、<sub>卜</sub>(小字,居字尾時。)(244-10-2)
第一三五行:
|
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_p_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_p_middle.jpg‎]]
|
|
第一四四行:
| 中世蒙古語無此字。用以轉寫藏 {{Unihan|0F54}} 、梵 प 音。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_q_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_q_middle.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_ga_tail.jpg]]
|
| <sup>中</sup>合(4-10-1)
第一五三行:
|
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_ga_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_ga_middle.jpg]][[ImageFile: Mongol_q_middle.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_ga_tail.jpg]] [[ImageFile: Mongol_ga_tail3.jpg]]
|
| <sup>中</sup>合(4-9-1)、<sub>黑</sub>(小字,居字尾時。)(1-24-3)
第一六二行:
| 文言中此音前後俱元音者,口語多略去此音而併前後元音爲長元音。<ref>例:文言中'''可汗'''qaγan(元人書作'''合罕''')於口語中轉爲'''汗'''qaan(其元音拉長)。亦有不變者如'''白'''(察罕),較少。</ref>
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_k_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_k_middle.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_g_tail.jpg]]
|
| 可(2-2-1)、<sub>克</sub>(小字,居字尾時。)(1-8-3)
第一七一行:
| k、g字型大抵相同。須俟實際發音方可辨之。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_k_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_k_middle.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_g_tail.jpg]]
|
| 格(1-12-1)
第一八〇行:
| k、g字型大抵相同。須俟實際發音方可辨之。又文言此字前後俱元音者與陽性例同<ref>例:'''上''' deger 字,今口語爲 deer。亦有例外如話üge,較少。</ref>。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_m_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_m_middle.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_m_tail.jpg]]
|
| 馬(2-3-2)
第一八九行:
|
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_l_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_l_middle.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_l_tail.jpg]]
|
| 剌(1-24-4)、<sub>勒</sub>(小字,居字尾時。)(1-12-5)
第一九八行:
| 居音節尾時,元人譯漢每與 /n/ 音相混。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_s_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_s_middle.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_s_tail.jpg]]
|
| 撒(6-12-1)、速(帶u音)(5-28-3)、速(非小字字尾)(270-44-3)
第二〇七行:
|
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_sh_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_sh_middle.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_sh_tail.jpg]]
|
| 沙(273-13-3)(唯用字或與s相混)
第二一六行:
| 此音在秘史時代多半接 i 。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_t_head2.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_t_middle.jpg]][[ImageFile: Mongol_t_middle2.jpg]][[ImageFile: Mongol_t_middle3.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_t_tail.jpg]]
|
| 塔(1-27-2)、<sub>惕</sub>(小字,居字尾時。)(3-22-4)、答(6-23-3)
第二二五行:
| 傳統書面不分t d,須俟實際發音方可辨之。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_ac.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_ac.jpg]]
|
|
第二三二行:
| č
| Ч, Ц
| 傳統書面不分 /[[ImageFile: Ch_IPA.jpg]]'/ 、 /ts'/,今日多以之表前者。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_j1_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_j1_middle.jpg]]
|
|
第二四三行:
| 類上一字。又此字早期與 y- 音起首者常相混。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_y1_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_y1_middle.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_i_tail2.jpg]]
|
| 牙(34-6-1)
第二五二行:
|
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_r1_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_r1_middle.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_r_tail2.jpg]]
|
| <sup>舌</sup>剌(4-9-3)、兒(居字尾時。非小字。)(1-3-4)
第二六一行:
| 固有語、傳統譯音中此字不居字首<ref>例:依傳統,音譯[[俄羅斯|Русь]]一詞,便得於字首添一「斡」(o)音使成[[俄羅斯|斡<sup>舌</sup>魯速]](270-44-2),俾免此舌音居字首。[[日本|日]]人以'''露西亞'''譯者[[華夏|華]]人乃以'''俄羅斯'''譯之,蓋轉自蒙古音故也。</ref>。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_w_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_w_middle.jpg]]
|
|
第二七〇行:
| 轉寫梵音 व 等或如近世[[漢語]]「王」字之[[四呼|合口呼]][[聲母|零聲母]]者。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_f_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_f_middle.jpg‎]]
|
|
第二七九行:
| 中世蒙古語無此音。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_kk_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_kk_middle.jpg]]
|
|
第二八八行:
| 轉寫漢語「可」字聲母、[[俄文]] К 字等。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_ts.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_ts.jpg]]
|
|
第二九七行:
| 轉寫藏音 {{Unihan|0F5A}} 、梵音 छ。是二音似非對等,今日多取藏音爲是,卽以之標 /ts'/ 音。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_dz.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_dz.jpg]]
|
|
第三〇六行:
| 轉寫藏音 {{Unihan|0F5B}} 、梵音 ज。是二音似非對等,今日多取藏音爲是,卽以之標 /dz/ 音。
|- class="nounderlines"
| [[ImageFile: Mongol_h_head.jpg]]
| [[ImageFile: Mongol_h_middle.jpg]]
|
|
第三二一行:
   <sub>仿古書</sub>      <sub>印刷體書</sub>
 
[[ImageFile: Mclassical_mimic.jpg]][[ImageFile: Wikiclassicalmongol.jpg]]
 
 
第三四一行:
其左首拆爲:
 
[[ImageFile: Mongol_w_head.jpg]] 卽 v 字首
 
[[ImageFile: Mongol_i_middle1.jpg]]  卽 i 字中,接於輔音後者
 
[[ImageFile: Mongol_k_middle.jpg]] 卽 k 字中(因後 i 故當接陰性 k 非陽性q)
 
[[ImageFile: Mongol_i_middle1.jpg]]  卽 i 字中,接於輔音後者
 
[[ImageFile: Mongol_p_middle.jpg]] 卽 p 字中
 
[[ImageFile: Mongol_a_middle_2.jpg]]  卽 e 字中(e/a 字中同型)
 
[[ImageFile: Mongol_t_middle.jpg]] 卽 d 字中 (d/t 字中同型)
 
[[ImageFile: Mongol_i_middle1.jpg]]  卽 i 字中,接於輔音後者
 
[[ImageFile: Mongol_y1_middle.jpg]] 卽 y 字中
 
[[ImageFile: Mongol_a_tail_1.jpg]]  卽a 字尾。
 
相連卽 vikipediya。